Projekt wykonany wspólnie z pracownią archigrest.
Projekt otrzymał Grand Prix w 10 edycji Nagrody Architektonicznej Prezydenta m.st. Warszawy. Ponadto został wyróżniony nagrodą za rozwiązania proekologiczne oraz zwyciężył w kategorii przestrzeń publiczna.
Kopiec Czerniakowski, “zwałka”, powstał jako wysypisko gruzu Warszawy zburzonej w czasie II wojny światowej. Użytkowany od końca lat 40. do połowy 60. XX wieku, stopniowo stał się sztucznym wzniesieniem wypiętrzonym na wysokość 35 metrów nad poziom otaczającego, płaskiego i podmokłego terenu. Po zaprzestaniu składowania kopiec stopniowo porósł roślinnością, która z czasem przekształciła się w ruderalny “las”.
Kopiec to obszar trzykrotnie odzyskany. Po pierwsze – symbolicznie. W 1994 roku ppłk. Eugeniusz Ajewski „Kotwa”, powstaniec, a po wojnie architekt Biura Odbudowy Stolicy, dostrzegł znaczeniowy potencjał czerniakowskiej “zwałki”. Wraz ze środowiskiem Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, doprowadził do wzniesienia na szczycie wzgórza pomnika oraz jego późniejszego przemianowania na Kopiec Powstania Warszawskiego. Ta skromna, oddolna inicjatywa wyprzedzająca oficjalną państwową narrację, uczyniła ze szczytu Kopca miejsce corocznych obchodów rocznicowych. Pozostała część terenu miała w zamyśle Ajewskiego służyć rekreacji. Celem konkursu w 2019 roku było z jednej strony znalezienie formy zagospodarowania adekwatnej do rangi miejsca, a z drugiej – stworzenie dostępnego terenu rekreacji i kontaktu z miejską przyrodą dla mieszkańców nowych osiedli powstających wokół.
Obszar Kopca to teren zdegradowany, brownfield, nieużytek odzyskany przez Czwartą Przyrodę. Punktem wyjścia dla projektu była obserwacja procesów przyrodniczych zainicjowanych przez gatunki pionierskie i inwazyjne, a następnie dalsze ich modelowanie w celu zwiększenia bioróżnorodności. Prowadzi to do zmiany paradygmatu estetyzacji miejskiej przyrody na rzecz eksponowania jej autentyczności. Przyjęta strategia przyrodnicza polega m. in. na 1) wspieraniu naturalnego procesu sukcesji, 2) podniesieniu bioróżnorodności poprzez nowe nasadzenia, 3) wspieranie procesu glebotwórczego przez zatrzymanie materii organicznej i spływu powierzchniowego wody, 4) mikroretencja (drewniane rynsztoki, zielone dreny faszynowe), 5) budowanie nisz ekologicznych dla drobnych zwierząt, 6) bioreceptywny gruzobeton. Na polach gruzowych została wysiana łąka porastająca w 1945 gruzy Warszawy, której skład gatunkowy znamy dzięki historycznej pionierskich publikacji Romana Kobendzy.
Gruz w powojennej Warszawie był problemem, ale też zasobem – surowcem do produkcji pustaków gruzobetonowych, z których wzniesiono duże połacie miasta. Warszawa stała się prekursorem gospodarki cyrkularnej; chcieliśmy nawiązać do tego dziedzictwa. Podczas budowy parku wdrożyliśmy kilka strategii odzyskiwania gruzu wydobywanego w trakcie prac ziemnych, który, zgodnie z decyzją konserwatora, w całości pozostał na miejscu. Najważniejszą z nich jest autorska technologia produkcji współczesnego gruzobetonu, z którego zbudowane są ściany oporowe wąwozów i strefy cokołowej kopca. Ta lokalna antropogeniczna skała, warszawski urbanit, z czasem porośnie mchem i zostanie w części wchłonięta przez przyrodę. Teraz możemy dostrzec w niej okruchy dawnego miasta: cegły, kafle piecowe, tralki. Luźny gruz wypełnia gabiony w Lapidarium – labiryncie “ruin”, a większe jego bryły zostały opisane i wyeksponowane na terenie parku oraz w monumentalnej Alei Godziny “W” prowadzącej na szczyt wzniesienia.
